Dit verhaal gaat in op de wijze waarop kunstenaars zichzelf of anderen in beeld brengen. Het gaat daarnaast over het verbeelden van identiteit. Waarbij de subjectieve blik van de kunstenaar de realiteit lijkt te vervormen. Hoe kijken we naar iemand? En vooral, hoe zien we onszelf? Het is een misverstand om te denken dat een verbeelding van een gezicht ook gelijk een portret zou zijn. Hoe mensen eruit zien, en wat hen karakteriseert kan ook gebaseerd zijn op afspraken. Een soort regels van verbeelden. Zo wordt Maria in de kunstgeschiedenis afgebeeld als een witte vrouw die nooit ouder lijkt te worden, terwijl Sinterklaas nooit als jonge man wordt afgebeeld. We herkennen hem aan zijn kleding of attributen. Dit soort beeldconventies zijn hardnekkig. Ze zitten vast in onze collectieve (westerse) beschouwing.

• In deze lezing bespreken we de wijze waarop Romeinse keizers in beeld zijn gebracht.
• We beschouwen de tronies van Vermeer en de Fajoemportretten uit Egypte.
• Daarnaast gaan we op zoek naar de ware portretten en zullen we de ongeflatteerde verbeelding ontdekken van het ware portret of identiteit.
• We bekijken hoe kunstenaars het karakter of de identiteit van een persoon in beeld brachten.

Naast bekende voorbeelden uit de kunstgeschiedenis is er ook aandacht voor het werk van naoorlogse schilders als Francis Bacon, Lucian Freud, Alice Neel, Janny Saville en Maria Lassnig. In het verhaal gaat het dan over de compromisloze verbeelding van de ware mens in de ogen van de maker. Je krijgt het daarbij niet gemakkelijk, maar het is zeker interessant en zet je aan het denken.

Afbeelding: Lucian Freud: portret van de kunstenaar David Hockney (detail)